سالاری ساردونی، کشاورز پیشرو کرمانی که غالبا نسبت به بحران های دامنگیر کشاورزی کشور واکنش نشان می دهد، در تماس با خبرنگار ما گفت: حال که از فضاهای انتخاباتی عبور کرده ایم و در آستانه تغییر دولت قرار گرفته ایم، لازم است بحثی که قبل از انتخابات نیز مطرح بود را به میان آوریم؛ کشاورزان و کشاورزی مملکت حال خوبی ندارند، کشور با خشکسالی مواجه شده و طبق آمارهای قابل اتکاء، میزان متوسط بارش امسال در مقایسه با 70 سال گذشته تاکنون به کمترین میزان خود یعنی 130 میلی متر در سال رسیده است.

وی افزود: این در حالی است که جمعیت کشور تقریبا سه برابر شده و موازی با آن، تامین حداقل معاش مردم در چارچوب امنیت غدایی و دست یابی به مواد غذایی متناسب با قدرت خرید دهک های آسیب پذیر جامعه اهمیت دو چندان یافته و به یک چالش نسبتا بزرگ تبدیل شده است.

سالاری به خبرنگار ما می گوید: هزینه زندگی برای آحاد مملکت و حداقل برای 7 دهک پایین نسبت به دستمزدها و درآمدها افزون شده و از سوی دیکر شاهد کمبود شدید آب در فلات مرکزی ایران هستیم، چنانچه کارشناسان می گویند سطح آب سفره های زیرزمینی این منطقه تمدنی، با افت حداقل یک تا دو متر مواجه شده.

سالاری می افزاید: برای دسترسی به آب چاه ها در این منطقه به عمق بیشتری نیاز هست و چه بسا کشاورزانی که برای نجات محصولات تشنه خود، به کف شکنی چاه ها اقدام کرده اند و این البته برای تمدن سرزمینی زیانبار است.

سالاری اظهار می دارد: شاید اینجانب به عنوان یک کشاورز مایل باشم در جهت منافع تولیدی خودم، از تمامی ظرفیت آب مجاز و قابل دسترس استفاده کنم، اما ما باید پاسخگوی نیاز نسل های آینده به آب باشیم و به این بیندیشیم که آنها با سرزمینی بی آب روبرو می شوند!

سالاری خاطرنشان می سازد: آیا قرار است آبِ پس انداز شده قرن های متمادی سرزمین را از زیر زمین بیرون بکشیم و مصرف کنیم تا دولت ها، آمارهای کمّی افزایش تولید را به عنوان عملکرد موفق خود ارائه دهند و از آن سو به نسل های آینده کشور بیابان و برهوت تحویل دهیم؟!

سالاری کشاورز پیشرو کرمانی می گوید: بدون شعار زدگی و بر اساس اصل واقع بینی باید یادآور شد و تاکید کرد که مسئولان طراز اول مملکت تمهیدات و تدابیر ویژه ای، خارج از فضاهای سیاسی اتخاذ کنند زیرا کمبود آب به یک بحران جدی تبدیل شده و مزید بر آن، پدیده خشکسالی و تغییرات اقلیمی شرایط ویژه ای ایجاد کرده است.

وی تاکید می کند: در چنین شرایطی و با توجه به افزایش کلیه هزینه های تولید در تمامی مراحل کاشت، داشت، برداشت و حتی تامین انواع بذور و بعضی از اقلام کود و سم و به ویژه آفت کش ها با چند برابر قیمت نسبت به سال های گذشته، چاه های آب نیز مستهلک شده و برای بازسازی و جلوگیری از فروریزی آنها، حداقل 300 تا 400 میلیون تومان نیاز است! سالاری هشدار می دهد که در یک کلام؛ کشاورزی تبدیل به یک فعالیت غیراقتصادی و زیان آور برای کشاورزان شده است.

عشایر نیز در آستانه نابودی

سالاری در فراز دیگری از گفتگوی خود با خبرنگار ما می گوید: ده ها هزار عشایر در حال نابودی هستند و به خاطر کمبود علوفه خشبی یا نهاده هایی مانند جو که قیمت آنها به چندین برابر افزایش یافته و نایاب هم شده اند، دام های خود اعم از آبستن و غیر آبستن را به صورت گله ای می فروشند.

سالاری خطاب به مسئولان می گوید: وقت چاره اندیشی است نه سیاسی کاری و سیاسی بازی. مجلس هم نباید بی تفاوت بماند زیرا اگر کشاورزان و عشایر با ورشکستگی مواجه شوند امکان جایگزینی آنها برای نظام اقتصادی کشور وجود ندارد، هم اکنون هم بیش از نیمی از کشاورزان و بالغ بر 60 درصد عشایر در مناطق جنوب وجنوب غربی واستانهای چون سیستان وبلوچستان از چرخه تولید کنار رفته اند!

سالاری در پاسخ به این سوال که چاره چیست و چکار باید کرد، می گوید: باید شعارها و حتی بعضی از آرمان های ملی را در شرایط کنونی موقتاً کنار گذاشت و در یک تعادل منطقی، سیاست های اقتصادی جایگزینی اتخاذ کرد. همچنین لازم است حجم واردات نهـاده هایی همچون جو و گندم را افزایش داد و با دوری از تقابل جویی با جهان، عرصه های تعاملی را مد نظر قرار داد تا کشور از این وضعیت نجات یابد.

سالاری یادآور می شود: بیماری کرونا و خبرهای نگران کننده در مورد گسترش سویه های جدید آن، چه در ایران و چه بسیاری از نقاط جهان، مزید بر علت شده است؛ در چنین شرایطی، با همان سیاست های قبلی نمی توان مملکت را اداره کرد. این موضوع وقتی اهمیت بیشتری می یابد که به پایان کار دولت دوازدهم رسیده ایم و دولت جدیدی با ویژگی های دیگری بر سر کار می آید. بایسته است دولت جدید از هم اکنون با درک شرایط بحرانی ناشی از خشکسالی و مدیریت های غلط آب سرزمینی طی چندین سال گذشته چاره اندیشی کند.

سالاری کشاورز پیشرو کرمانی ادامه می دهد: بحران فقط در عرصه زراعت نیست، آشکار است که کمبود علوفه، علاوه بر آسیب به فعالیت دامپروری عشایر، به واحدهای دامداری صنعتی نیز خسارت های هنگفتی وارد آورده است تا جایی که بسیاری از آنها، با آسیب زدن به دام های مولد آبستن خود برای کسب مجوز کشتار، در واقع به نوعی خودزنی دست می زنند!

از سالاری سوال می کنم: آیا اجرای تام و تمام الگوی کشت را برای مقابله همه جانبه با بحران آب، یک راه حل موثر می دانید؟

می گوید: مسلماً چنین است؛ اما اجرای الگوی کشت موضوعی نیست که فقط به یک معاونت یا حتی فقط به وزارت جهاد کشاورزی مربوط شود. الگوی کشت یک طرح ملی و فرابخشی، یک تغییر ساختاری و به عبارتی یک فرماسیون متفاوت در عرصه کشاورزی است.

بر خلاف عده ای از مسئولان که رعایت الگوی کشت را در حیطه مشخص قوه مجریه و عدم اجرای آن را مثلا ناشی از مدیریت ضعیف اجرایی می بینند باید گفت؛ الگوی کشت فراتر از یک امر اجرایی صرف است و نیاز به قوانین، مقررات و همکاری همه جانبه قوای دیگر دارد. الگوی کشت یک عزم ملی است نه امر مدیریتی و اجرایی، حتی ابعاد الگوی کشت به اقتصاد سیاسی کشاورزی هم مرتبط است.

سالاری ساردونی در مورد الگوی کشت همچنین افزود: در کنار تمامی تمهیدات همه جانبه نگر که گفته شد، فرهنگ سازی مداوم و مستمر برای همراه و همسو کردن کشاورزان در اقلیم های متفاوت نیز ضروری است.

سالاری گفت: اگر عمیق تر فکر کنیم، الگوی کشت، تَرک بسیاری از سنت های کشاورزی در اقلیم های مختلف کشور است. مثلا فلان منطقه در فلان استان، چندین دهه است بر صیفی کاری تکیه دارد. حالا شما باید این کشاورز را متقاعد کنی که صیفی نکارد تا آب کمتری استفاده شود و یا اینکه با مازاد تولید مواجه می شود و زیان می بیند، البته کاری دشوار و تدریجی است.

اما در پاسخ سوال شما و با این توصیف باید گفت؛ هر چند الگوی کشت، راهبردی موثر در کاهش مصرف آب و البته بهبود وضع معیشت کشاورزان است، اما یک دکمه خاموش و روشن در دستگاه عظیم و متنوع کشاورزی نیست که دست روی آن بگذاری و یکباره در سراسر کشور انجام شود!

سالاری در پایان بحثِ توام با گرمی و صمیمیت خود با خبرنگار ما می گوید: با تغییر اقلیم که خشکسالی هم یکی از مصادیق آن است به راحتی نمی توان جنگید، زیرا به رغم پیشرفت حیرت انگیز علم و تکنولوژی، بشر همچنان مقهور طبیعت است، ولی مانند بسیاری از کشورها، می توان با وحدت رویه و اتخاذ یک سیاست همسو و یکدست و همچنین تصمیمات شجاعانه و بی محابای اقتصاد سیاسی، بدون شتاب زدگی و رفتار نابخردانه، به سلامت از دالان پر خطر آن عبور کرد و دامنه ضرر و زیان بحران هایی از این دست را کاهش داد.

منبع: کاج پرس